تولید دانه کتان اکسترود شد? مقاوم به اکسیداسیون و اثر آن بر عملکرد، ترکیب اسیدهای چرب مایع شکمبه و شیر گاوهای شیری تغذیه شده با جیره حاوی پوست پسته

این پژوهش به منظور تولید دانه کتان اکسترود شد? مقاوم به اکسیداسیون و اثر آن بر عملکرد، ترکیب اسیدهای چرب مایع شکمبه و شیر گاوهای شیری تغذیه شده با جیره حاوی پوست پسته در قالب چهار آزمایش انجام شد. در آزمایش اوّل، ظرفیت جذب چربی یونجه، سبوس گندم، تفاله چغندر، تفاله مرکبات، محصولات فرعی پسته، دانه جو، دانه ذرت، بی کربنات سدیم و سنگ آهک در قالب یک طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان دادند که ظرفیت جذب چربی یونجه نسبت به سایر اقلام بطور معنی داری بالاتر بوده است (05/0p<). همچنین بررسی ظرفیت جذب چربی مخلوط یونجه و پوست پسته نشان داد که با افزایش نسبت یونجه در مخلوط، ظرفیت جذب چربی، بطور معنی داری افزایش یافت (05/0p<). علاوه بر این، ظرفیت جذب چربی یونجه با مراحل رویشی مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت که داده ها مشخص کردند که با پیشرفت مرحله رویشی میزان ظرفیت جذب چربی علوفه یونجه افزایش یافت (05/0p<). ظرفیت جذب چربی یونجه با اندازه ذرات مختلف و منابع مختلف روغن نیز با استفاده از آزمایش فاکتوریل 3×3 در قالب یک طرح کاملاً تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که اندازه ذرات علوفه و نوع روغن بر ظرفیت جذب چربی یونجه اثر معنی داری نداشت (05/0<p). در آزمایش دوّم دانه کتان بصورت مخلوط با مواد جاذب و فرمول های ترکیبی مختلف در قالب یک طرح کاملاً تصادفی اکسترود شد و مورد ارزیابی فیزیکو-شیمیایی قرار گرفت. نتایج آزمایش دوّم نشان دادند که دانه کتان اکسترود شد? حاوی 30 درصد یونجه نسبت به تیمارهای حاوی پوست پسته و تفاله چغندر دارای بالاترین کارآیی اکستروژن و ظرفیت نگهداری آب بوده است (05/0p<)، ولی میزان اتلاف روغن و جرم حجمی آن کمتر از سایر تیمارها بود (05/0p<). بررسی روند تجزیه پذیری محصولات مختلف دانه کتان اکسترود شده نشان داد که تیمار حاوی یونجه نسبت به تیمارهای حاوی پوست پسته و تفاله چغندر دارای پتانسیل تجزیه پذیری بالاتری بوده است (05/0p<). بررسی خصوصیات کیفی تیمارهای مختلف دانه کتان اکسترود شده بصورت مخلوط (دانه کتان: یونجه: پوست پسته) نشان داد که بین تیمارها از نظر کارآیی اکستروژن، ظرفیت نگهداری آب و زاوی? استقرار اختلاف معنی داری وجود نداشت (05/0<p)، ولی تیمار با نسبت (10:10:80) دارای بیشترین میزان اتلاف روغن و جرم حجمی بوده است (05/0p<). خصوصیات کیفی بین مخلوط دانه کتان اکسترود شده با و بدون آنتی اکسیدان نشان داد که هیچ یک از فاکتورهای کیفی تحت تأثیر مصرف آنتی اکسیدان قرار نگرفت (05/0<p)، امّا از نظر ترکیب اسیدهای چرب، تیمار حاوی آنتی اکسیدان دارای غلظت اسیدهای چرب غیراشباع بالاتری بوده است (05/0p<)، ولی میزان عدد پراکسید در تیمار حاوی آنتی اکسیدان پایین تر بود (05/0p<). بررسی تغییر اسیدهای چرب دانه کتان اکسترود شده با و بدون آنتی اکسیدان در طی زمان انبارمانی نشان داد که با افزایش زمان نگهداری، نسبت اسیدهای چرب غیراشباع در هر دو محصول بطور معنی داری کاهش یافت (05/0p<) و این کاهش در تیمار بدون آنتی اکسیدان بطور معنی داری بالاتر بوده است (05/0p<). همچنین با افزایش مدت زمان انبارمانی میزان عدد پراکسید افزایش یافت (05/0p<) و این افزایش در تیمار بدون آنتی اکسیدان بالاتر بوده است (05/0p<). علاوه براین، میزان ابقاء لینولنیک اسید در طی زمان انبارمانی بطور معنی داری کاهش یافت (05/0p<) که مقدار آن در تیمار بدون آنتی اکسیدان بطور معنی داری پایین تر بود (05/0p<). در آزمایش سوّم فراسنجه های تخمیری جیره های آزمایشی مختلف در قالب طرح کاملاً تصادفی و در شرایط کشت بسته مورد ارزیابی قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل جیره حاوی تخم پنبه (شاهد)، تخم پنبه و پوست پسته (تیمار2)، دانه کتان اکسترود شده (تیمار3) و دانه کتان اکسترود شده و پوست پسته (تیمار4) بودند. نتایج آزمایش سوّم نشان دادند که میزان تولید گاز در تیمار حاوی دانه کتان اکسترود شده و پوست پسته بطور معنی داری کاهش یافت (05/0p<)، ولی بین تیمارها از نظر اسیدیته و نیتروژن آمونیاکی در محیط کشت اختلاف معنی داری وجود نداشت (05/0<p). در این آزمایش غلظت مولاری کل اسیدهای چرب فرار تحت تأثیر پوست پسته قرار گرفت و بطور معنی داری کاهش یافت (05/0p<). در آزمایش چهارم، 20 رأس گاو شیرده هلشتاین در اواسط شیردهی (میانگین تولید 1±40 کیلوگرم) در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد استفاده قرار گرفتند. در این آزمایش نیز از تیمارهای آزمایشی آزمایش سوم استفاده شد. نتایج آزمایش چهارم نشان دادند که میزان مصرف خوراک، تولید و ترکیبات شیر (به جز چربی) تحت تأثیر دانه کتان اکسترود شده و پوست پسته در جیره قرار نگرفتند (05/0<p)، ولی میزان درصد چربی شیر بطور معنی داری کاهش یافت (05/0p<). دانه کتان اکسترود شده بطور معنی داری موجب افزایش غلظت کل لینولئیک اسید مزدوج شده است (05/0p<)، بطوریکه در تیمار حاوی دانه کتان اکسترود شده و پوست پسته غلظت کل لینولئیک اسید مزدوج بطور معنی داری بالاتر بوده است (05/0p<). همچنین دانه کتان اکسترود شده موجب افزایش غلظت آلفالینولنیک اسید در چربی شیر شده است (05/0p<) و پوست پسته نیز بطور معنی داری افزایش آن را تشدید کرده است (05/0p<). در واقع تیمار حاوی دانه کتان اکسترود شده و پوست پسته دارای بالاترین غلظت اسیدهای چرب اُمگاتری و کمترین نسبت n6:n3 در شیر بود.